Ayiti Kanpe Min
Pèp ak kominote ayisyen yo pa sèlman ap fè rezistans kont eksplwatasyon minyè. Nan yon santiman pote kole, yo reve yon avni san eksplwatasyon minyè ni “solisyon” etranje ap enpoze yo. Youn pa youn, nasyon nan Amerik Santral la yo ap entèdi eksplwatasyon minyè. Kominote ayisyen yo ap mande menm bagay la tou.
Yon Ayiti san eksplwatasyon min se fason pou nou avanse. Sa p ap sèlman evite nou sibi ris katastwofik eksplwatasyon minyè reprezante, men nou t ap kreye espas ak resous pou kominote ak sosyete sivil ayisyen an kapab kreye yon avni ki dirab pou tèt yo ak fanmi yo.
Pou konnen kisa yon avni san eksplwatasyon minyè vle di pou Ayisyen yo, Global Justice Clinic te entèvyouve militan, defansè dwa moun ak akademisyen ayisyen sou fason yo anvizaje yon Ayiti san eksplwatasyon minyè. Pandan li enspire li sou vizyon yo genyen, atis Olrich Exantus te pentire tablo ki pi ba a ki dekri lavi yon kominote nan yon avni san eksplwatasyon minyè.
Lidè ayisyen pataje vizyon yo genyen pou yon Ayiti san eksplwatasyon minyè
Dwa pou pèp ayisyen ka granmoun tèt li
"N ap viv nan yon mond kote tout bagay depann de eksplwatasyon resous yo, tè, moun–èske nou pa kapab imajine yon lòt mond? Èske nou kapab imajine yon mond kote moun ap viv an amoni epi genyen bon relayon avèk vwazen yo, kote n ap pote kole youn ak lòt, kote n ap plase atansyon nan mitan relasyon nou genyen youn ak lòt epi avèk tè a?"
– Sabine Lamour, Sosyològ ak kowòdonatè òganizasyon feminis, Solidarite Fanm Ayisyen (SOFA)
"An Ayiti, lavi peyizan makonnen avèk tè a, se yon fòs nan lavi moun nan, epi anyen pa kapab ranplase koneksyon li genyen avèk tè a. Pou Ayiiti rejwenn souverènte li, li dwe devlope nan plizyè sektè ekonomik tankou agrikilti ak touris."
– Samuel Nesner, ansyen manm Kolektif Jistis Min
“Nou oze lib–ann kontinye lib apati pwòp tèt nou epi pou tèt nou.”
– Jean-Jacques Dessalines
Estati sa montre Dessanlines, lidè Revolisyon Ayisyen an epi premye dirijan Ayiti aprè endepans li. Jodi a, pèp ayisyen an kontinye enspire li sou konbatan pou libète ki te kreye Ayiti, premye peyi nan mond lan ki te aboli esklavaj pou tout tan epi kontinye lite pou granmoun tèt li nan menm lespri konbatan yo.
Jistis anviwonmantal
Pèp ayisyen an reve viv nan yon amoni dirab avèk anviwonnman natirèl yo. Nasyon Karayibeyen an pote non Ayiti–ki vle di tè ki gen anpil montay. Se yon tè ki bèl epi ki genyen gwo montay epi anpil zòn ki twouve yo bò lanmè.
"Lespri yo twouve yo nan dlo, nan pyebwa ak nan tè a. Eksplwate yo se detwi lespri nou. Pyebwa a genyen yon lespri epi lespri pyebwa a pa la pou nou koupe li. Lè nou rekonèt nou genyen yon relasyon relijye avèk dlo a, nou p ap vle pwazonnen dlo a."
– Sabine Lamour, Sosyològ ak kowòdonatè òganizasyon feminis, Solidarite Fanm Ayisyen (SOFA)
"Yon Ayiti san eksplwatasyon minyè t ap genyen yon sektè ekonomik ki solid epi dirab ki respekte anviwonman an ak frajilite l."
– Nixon Boumba, manm fondatè Kolektif Jistis Min (KJM)
"Pral genyen yon lwa ki entèdi eksplwatasyon minyè epi pwoteje anviwonman an. Li dwe pwoteje pyebwa yo epi ankouraje nou plante plis pyebwa, pwoteje dlo, epi pratike agrikilti familyal ki dirab. Kominote a pral benefisye lè nou genyen pepinyè pyebwa pou fè rebwazman."
– Anghie Lee Gardy Petit, Ajan Asistans Jiridik nan ‘Groupe d'Appui au Rapatriés et Refugiés (GARR)