Newmont – Kontèks
Genyen yon kantite konpayi minyè ki genyen pèmi eksplorasyon ak eksplwatasyon an Ayiti depi lane 2006. Konpayi moun plis konnen an se Newmont, ki se pi gwo konpayi k ap eksplwate lò nan mond lan. Soti 2006 pou rive 2009, gouvènman ayisyen an atravè Biwo Min ak Enèji (BME) te delivre ba li ak bay ansyen patnè li ki se Eurasian Minerals (ki rele kounya EMX Royalty Corp) 51 pèmi pou eksplore min lò an Ayiti. Newmont te reyalize aktivite eksplorasyon depi lane 2014, nan moman yo te mete pwojè yo t ap egzekite yo sou mòd swen ak antretyen. Pami aktivite sa yo, nou ka site: kolekte echantiyon sòl, fouy ak kawotaj. Pou aprann plis sou aktivite Newmont an Ayiti, konsilte dokiman Byen Konte Mal Kalkile paj 63, 66-68, epi 85-87.
Avni Newmont an Ayiti
Daprè lalwa ayisyen, pèmi pwospeksyon, ki se pèmi Newmont genyen an, valid sèlman pou 2 lane. Men, Biwo Min ak Enèji fè konnen konpayi ki genyen pèmi an Ayiti, pami yo Newmont, pral kapab rekòmanse aktivite yo depi nouvo lwa sou eksplwatasyon min nan vote nan Palman an. Jan n ap dekri sa isit la, lwa a, ki te ekri avèk sipò Bank Mondyal, pa t resevwa vòt Palman an, ni li pa t adopte atravè yon dekrè.
Newmont pa genyen « lisans sosyal » pou li opere an Ayiti; sa vle di, aktivite min pa jwenn konsantman popilasyon
Jan seksyon sa montre li, popilasyon an opoze aktivite min an Ayiti. Pandan ane aktivite Newmont yo te kanpe a, kominote yo rive konstwi rezistans fas ak eksplwatasyon min yo. Pou make Asanble Jeneral Newmont òganize chak ane, òganizasyon kominotè yo te pibliye yon lèt an 2020: Nan Okazyon Asanble Jeneral Newmont òganize chak Ane, Kominote an Ayiti Di NON fas ak Eksplwatasyon Min. An 2022, yo te patisipe nan yon panèl sou tèm, Kontrekare Retorik Newmont lan: Temwayaj Aktivis Kominotè. Abitan lokalite ki afekte akòz aktivite Newmont yo an Ayiti te etabli relasyon avèk òganizasyon nan peyi Gana ak Pewou ki yo menm, pandan lontan, ap batay pou dwa moun ki afekte yo ak tè yo posede.
Pwofil Konpayi a
Newmont, ki genyen syèj sosyal li nan eta Colorado nan peyi Etazini, se pi gwo konpayi minyè nan mond lan. Newmont rive genyen estati pi gwo konpayi sa a nan lane 2019 lè li rive achte konpayi kanadyen ki rele Goldcorp. An 2020, vant Newmont yo te totalize plis pase $11.4 milya dola ameriken. Konpayi a genyen pèmi pou eksplore epi eksplwate lò an Ayiti depi 2006. Anpil moun obsève prezans Newmont an Ayiti leve nivo pwofil peyi a kòm yon potansyèl sit pou eksplwate lò ak lòt resous, sa ki rann li estratejik pou mouvman kanpe min nan sible Newmont epi fè pledwaye pou li kite peyi a.
Newmont dekri tèt li kòm yon konpayi minyè ki pran angajman pou respekte prensip anviwònmantal, sosyal ak bon pratik gouvènans yo. Newmont afime pozisyon li sou kesyon devlopman dirab atravè angajman anviwònmantal ak sosyal li pran yo. Li siyen yon kantite nòm entènasyonal, pami yo Trete Mondyal Nasyonzini, Prensip Volontè sou Sekirite ak Dwa Moun, Prensip Devlopman Dirab Konsèy Entènasyonal sou Eksplwatasyon Min ak Metal.
Operasyon Newmont an Ayiti soti 2011 pou rive 2014 pa t respekte pwòp prensip Newmont yo ak angajman li pran nan kad dwa entènasyonal. Daprè abitan nan zòn sa yo, aktivite eksplorasyon sa yo pa te respekte dwa ak enfòmasyon, dwa pou bay konsantman sou baz enfòmasyon epi dwa pou patisipe.
Aksyonè
Newmont se prensipalman pwopriyete plizyè envestisè enstitisyonèl. Lis enstitisyon sa yo se envestisè ki kontwole majorite aksyon ki genyen nan konpayi a pou rive kòmansman ane 2022 a:
BlackRock Inc.
The Vanguard Group, Inc.
Van Eck Associates Corporation
State Street Corporation
Deutsche Bank
FMR LLC
First Eagle Investment Management
Flossbach von Storch AG
Geode Capital Management, LLC
Charles Schwab Investment Management, Inc.
Newmont an Ayiti
Menm si kèk moun rekonèt konpayi a pandan ane ki pase yo pou pratik ak politik li ap aplike sou plan anviwonnmantal ak dwa moun, kèk kominote ki afekte akòz operasyon Newmont yo dekri yon esperyans diferan yo menm yo viv.
Newmont antre nan endistri minyè ayisyen an nan lane 2006. An 2008, Newmont te etabli yon patenarya avèk Eurasian Minerals, ki se yon konpayi minyè kanadyen k ap opere an Ayiti, epi yo te rive jwenn 51 pèmi eksplorasyon min. Patenarya sa te fini an novanm 2015. Menm si daprè lalwa ayisyen pèmi Newmont genyen an Ayiti yo espire akòz yo depase tan yo te genyen pou fè pwospeksyon yo, Biwo Min ak Enèji te deklare pèmi sa yo t ap reyaktive si lwa sou esplwatasyon min nan – ki te soumèt devan Palman an – rive pase.
Newmont-Eurasian te reyalize aktivite eksplorasyon an Ayiti soti lane 2010 pou rive 2014. Youn nan zòn li te eksplore yo rele Lamontay, ki twouve li nan depatman Nòdwès an Ayiti. Pou rive jwenn aksè sou tè moun yo pou fouye tou ak tranche kote pou machin yo pase, lwa sou eksplwatasyon min ayisyen an egzije pou konpayi a genyen konsantman pwopriyetè/oswa moun ki okipe tèren yo sou baz enfòmasyon li bay moun sa yo atravè yon akò pou jwenn aksè. Nan Lamontay, genyen ase prèv solid abitan yo kapab bay ki montre Newmont-Eurasian te rive jwenn akò pou gen akse sou tè yo atravè metòd kote yo te fòse moun epi ki te vyole prensip konsantman sou baz enfòmasyon an.
Esperyans abitan Lamontay yo montre Newmont-Eurasian pa t respekte dwa manm nan kominote a. Anpil nan yo te fè konnen yo pa t konnnen oswa konprann kontni akò a avan yo te siyen li. Genyen kèk moun ki te deklare se paske yo pa t li dokiman an epi pa t genyen okenn moun ki te esplike yo tèks la; genyen lòt ki di se paske yo pa t genyen ase tan pou analize akò a avan yo te siyen li; menm jan ak lòt ki di yo pa t resevwa bon jan enfòmasyon nan men pèsonèl Newmont-Eurasian yo sou kontni dokiman yo. Genyen prèv tou ki montre Newmont-Eurasian te jwenn akò pou genyen aksè sou tè yo atravè lòt moun ki pa pwopriyetè epi/oswa moun ki okipe tè a.
Akò sou Aksè a Pwopriyete. Foto: Ellie Happel, 2014.
Newmont te rankontre bon jan rezistans bò kote kominote yo an Ayiti. Abitan yo te denonse operasyon Newmont yo epi te deklare Newmont pa bezwen tounen ankò. Lidè yo te pale nan medya ayisyen, manifeste, epi etabli relasyon avèk kominote ki nan lòt peyi ki afekte akòz aktivite Newmont nan lide pou reziste yon fason kolektif.
Prensip Newmont yo
Newmont deklare li angaje li pou li aplike bon pratik sou plan Anviwònmantal, Sosyal ak Gouvènans (ESG) epi li se siyatè plizyè inisyativ ekstèn ki egzije pou konpayi yo respekte dwa moun. Se premye konpayi k ap esplwate min ki te adopte Prensip Direktè Nasyonzini sou kesyon Biznis ak Dwa Moun epi youn nan valè prensipal l ap defann se devlope bon jan relasyon k ap dire avèk kominote ki afekte yo epi tou fè yon jesyon anviwònmantal responsab.
Sepandan, aktivite Newmont yo an Ayiti sanble vyole kèk nan prensip sa yo. Akòz Newmont pa t rive jwenn bon jan konsantman nan men manm kominote yo sou baz enfòmasyon yo resevwa pou kapab itilize tè yo, sa vyole dwa ak enfòmasyon abitan yo genyen. Aktivite minyè Newmont genyen pou li reyalize an Ayiti–menm jan ak aktivite nenpòt lòt konpayi minyè–genyen posiblite pou yo vyole pi devan dwa pou ayisyen jwenn manje epi lasante. Pèp ayisyen an, sou pwen sa, gen preyokipasyon pou eksplwatasyon min an Ayiti pa menase dwa anviwonnmantal ak dwa moun yo.