Kontèks Jiridik
Manm kominote a ak òganizasyon ki nan mouvman sosyal an Ayiti klè sou pozisyon yo: Kanpe min.
Kad legal ak reglemantè Ayiti a nan kesyon eksplwatasyon minyè pa ni pwoteje enterè kominote ayisyen an ni li pa favorize yon anviwònman estab pou moun envesti. Dekrè sou eksplwatasyon minyè 1976 la ak pwopozisyon pwojè lwa sou eksplwatasyon minyè pa respekte garanti Konstitisyon ayisyen 1987 la. Dekrè sou eksplwatasyon minyè ak pwojè lwa a vyole dwa pou moun jwenn enfòmasyon ak patisipasyon, yo pa rive pwoteje dwa pou genyen yon anviwonnman ki sen, epi li pa bay bon jan pwoteksyon pou dwa pwopriyete moun genyen respekte. Pwojè Lwa sou eksplwatasyon minyè ki ekri dèyè kat miray avèk enplikasyon Bank Mondyal epi ki rete nan tiwa Palman an pou revizyon depi lane 2017 pa rive rezoud pwoblèm ki genyen nan kad reglemantè yo. Anplis de sa, Pwojè Lwa sou eksplwatasyon minyè t ap retire pwoteksyon ki egziste aktyèlman yo, ki gen ladann egzijans konpayi yo genyen pou yo siyen yon konvansyon ki ratifye nan Palman an avan menm yo lanse aktivite rechèch yo.
Foto aksyon kominotè kont eksplwatasyon minyè.
Kad jiridik ki egziste aktyèlman sou kesyon eksplwatasyon minyè an Ayiti
Dekrè sou Eksplwatasyon Minyè 1976 la se rejim jiridik ki egziste aktyèlman sou kesyon eksplwatasyon minyè an Ayiti. Li pa konsistan, li pa ajou, epi li pa rive pwoteje enterè pèp ayisyen an oswa anviwònman an. Li favorize sekrè sou transparans, kote li mete yon ansanm règ konfidansyalite radikal ki anpeche bon jan patisipasyon piblik la, sa ki se yon vyolasyon dwa pèp ayisyen an. Lwa a pa bay bon jan oryantasyon sou fason pou reyalize evalyasyon sou enpak anviwònmantal ak sosyal yo. Pou plis diskisyon sou mankman ki genyen nan aktyèl kad jiridik sou eksplwatasyon minyè an Ayiti, fè yon gade nan dokiman ki rele Defi Jiridik ak Regilatwa epi nan Chapit 5 (V) dokiman ki rele Byen Konte, Mal Kalkile? Dwa Moun ak Ris Anviwònmantal sou Eksplwatasyon Minyè an Ayiti (paj 153-158).
Pwojè Lwa sou Eksplwatasyon Minyè
Pwojè Lwa sou Eksplwatasyon Minyè sa twouve li annatant nan tiwa Palman ayisyen an pou yo revize li depi lane 2014. Pwojè Lwa sou Eksplwatasyon Minyè a te ekri nan tèt kole ak Bank Mondyal epi nan konsiltasyon avèk konpayi eksplwatasyon minyè yo san patisipasyon piblik ayisyen an. Pwojè Lwa sou Eksplwatasyon Minyè sa prezante preyokipasyon grav sou kesyon dwa pèp ayisyen an epi sou pwoteksyon anviwònman an. Òganizasyon ki nan sosyete sivil ayisyen an te depoze yon plent nan lane 2015 devan Panèl Enspeksyon an ki twouve li nan Bank Mondyal, kote yo denonse mank transparans ak mank patisipasyon piblik la nan pwosesis la epi poutèt yo pa rive mete bon jan pwoteksyon sosyal ak anviwònmantal nan Pwojè Lwa sou Eksplwatasyon Minyè ki vyole pwòp politik Bank Mondyal yo. Panèl Enspeksyon Bank Mondyal te rekonèt preyokipasyon yo te “grav epi lejitim,” menmsi l pa t asepte plent lan pou pwoblèm teknik. Kòm repons, genyen 92 òganizasyon, anba direksyon Kolektif Jistis Min, Global Justice Clinic, ak Accountability Counsel, ki te mete tèt yo ansanm pou mande pou Bank Mondyal pran responsablite li pou aksyon li poze yo epi sispann kache deyè fay ki twouve li nan pwòp politik li a.
Pwojè Lwa sou Ekplwatasyon Minyè a pa rive bay bon jan pwoteksyon pou kominote ayisyen yo ak anviwònman an. Li genyen ladan li yon ansanm règ konfidansyalite radikal epi li pa rive bay oryantasyon sou sa ki nesesè pou fè evalyasyon sou enpak anviwònmantal ak sosyal. Pou plis diskisyon sou kad jiridik ki pwopoze a, fè yon gade analiz sa sou Pwojè Lwa sou Eksplwatasyon Minyè a.
Lòt defi sou plan jiridik ak règlemantasyon konsènan eksplwatasyon minyè
Dizèn lane entèvansyon peyi etranje te retire pouvwa sistèm jidisyè Ayiti a epi afebli kapasite li genyen pou fè lalwa aplike. Koripsyon jeneralize ki genyen nan tribinal yo ak nan gouvènman an rann majorite Ayisyen pa gen okenn pwoteksyon jiridik. Ayiti manke genyen kapasite enstitisyonèl ak resous pou fè aplike lwa li genyen sou kesyon eksplwatasyon minyè li a. Nan eta bagay yo ye kounya a, kad jiridik Ayiti a pa rive pwoteje pèp ayisyen an epi li favorize gwo koripsyon ak ris nan kesyon gouvènans pou envestisè potansyèl ta vini nan endistri ekstraksyon an Ayiti.